A dan Z ye Tüp Bebek

Tüp bebek bir ekip işidir. Hastayı ilk gören ve inceleyen, tetkiklerini yapan, gerekirse ameliyatını gerçekleştiren, tedavi şekline karar veren, yumurta uyarıcı tedavisini yapan, yumurtaları toplayan, mikroenjeksiyon ve gerekli ise genetik tanı için embriyo biyopsisi gibi laboratuar işlemlerini yapan, daha sonra embriyo transferini gerçekleştiren, oluşan gebeliği istenenden fazla ise ikize indirgeyen, gebeliği takip eden ve nihayet doğumu gerçekleştiren hekimler farklı olabilir.

İlk Randevu ve Çiftin İncelenmesi
İlk randevuda detaylı bir öykü alınır, varsa yapılmış olan tetkikler (sperm sayımı ve rahim filmi) incelenir ve jinekolojik muayene yapılır. Muayenede sırasıyla gebeliği önleyebilecek dış cinsel organ sorunları, rahim ağzı, rahimin şekli ve yerleşimi incelenir, gebeliği engelleyebilecek myom ya da polip varlığı araştırılır; yumurtalıkların yumurta içerikleri ve varsa kist/tümörleri araştırılır. Gerekli ise smear testi ve enfeksiyon düşündürecek akıntı varsa ise kültür için örnek alınır.
Hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmek üzere kan testleri istenir. Varsa hastanın diğer hastalıkları ile ilgili (şeker hastalığı, varis, kalp hastalığı, sara vb) tetkik ve konsültasyonlar planlanır. Hepatit ve HIV gibi bulaşıcı hastalık testleri yapılır.
Çiftin sonuçları elde edilince tedavi seçenekleri ve başarı şansları ile ilgili danışma verilir. Gerekli ise laparoskopi ve/veya histeroskopi yapılarak gebelik şansını azaltacak durumlar ortadan kaldırılır. Sigara kullanılıyorsa bırakılması istenir. Hastaya aydınlatılmış onam belgesi imzalatılır. Adet tarihine göre tedavi planı yapılır ve ilaçları yazılır.

Yumurtalıkları Uyarıcı Tedavi
Bu amaçla değişik tedavi rejimleri kullanılabilir. Adetin 2nci günü bazal değerlendirme yapılır ve tedaviye başlanır. Hasta değişen sıklıklarda kontrollere çağrılarak tedavinin etkinliği denetlenir. Bu kontrollerde vajinal ultrasonografi yapılarak yumurta sayısı ve büyüklüğü kontrol edilir. Zaman zaman yumurtalıkların durumuna göre kanda estradiol ölçümü yapılabilir. Yumurtaların olgunlaştığı anlaşılınca son basamak iğne olarak hCG (human chorionic gonadotropin) yapılır ve 36 saat sonra yumurtalar toplanır. Bu süreç 10-14 gün kadardır.

  (Geliştirilmiş Yumurtalar)

Yumurta toplama işlemi (oocyte pickup-OPU, oocyte retrieval)
Tüp bebek yapılacak merkezde, genel anestezi altında vajinal ultrason eşliğinde yapılır. 10-15 dakika kadar sürer.  Genellikle ultrasonda sayılana yakın sayıda yumurta toplanabilir ancak hepsi kullanılacak kalitede olmayabilir. Bu durum yaklaşık 4 saat sonra hastaya bildirilir. Yumurta toplam işlemi aç karnına yapılır, işlemden önce 6-8 saat bir şey yenmemiş ve içilmemiş olmalıdır. Sonrasında 1-2 saat dinlendikten sonra hasta merkezden ayrılabilir. Hastaya embriyo transferine hazırlık için gerekli ilaçlar tarif edilir.

Laboratuar İşlemleri
1. Mikroenjeksiyon ( İntrasitoplazmik sperm injeksiyonu- ICSI)
Mikroenjeksiyon mikroskop altında özel mikro cihazlarla yapılır. Hazırlanmış spermlerden alınarak yumurta içine enjekte edilir. Yumurta toplamadan 4 saat sonra yapılır.

2. Embriyo biyopsisi

Genetik tanı konması gereken durumlarda 3 günlük embriyolarda yapılan bir işlemdir. Alınan tek hücreden tanı konur. Alınan hücre bebekte bir eksikliğe neden olmaz. Genetik tanı 24 saat sonra bildirilir. Sonuca göre transfer edilecek sağlam embriyolar seçilir.

Embriyo Transfer
Embriyo transferi 2,3, 4 veya 5nci gün yapılabilir. Bu işlem sırasında karar verilebilen bir durumdur. Transfer edilecek embriyo sayısı da ikinci bir karar konusudur. Ne kadar çok embriyo verilirse o kadar çok çoğul gebelik görülür. Konu, doktor, embriyolog ve infertil çiftin ortak kararını gerektirir.
Embriyo transferi yapılırken hasta normal jinekolojik muayene pozisyonunda yatırılır. Rahim ağzı temizlenir. Boş bir kateterle önce deneme transferi yapılarak rahim boynunun geçilerek rahime girilebildiği görülür. Uygun kateter embriyoloğa bildirilir. Transfer edilecek embryolar hazırlanarak getirilir, transferi yapacak olan hekim embriyoları rahim içine bırakır. Bu sırada karından yapılan ultrason ile işlem gözlenir. Embriyo transferi işlemi ağrılı bir işlem değildir ve anestezi gerektirmez.

Gebelik testi
Genellikle embriyo transferinden sonraki 12nci gün kanda gebelik testi (beta-hCG) yapılır. Pozitif çıkan olgularda ilaçlara devam etmesi önerilir ve uygun zamanda ultrasonografi ile değerlendirme için davet edilir.